Vilans: help patiënt met gedragsverandering van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag

Chronisch ziek betekent in de huidige zorgomgeving afhankelijkheid van medische zorg en begeleiding. Volgens BigMove en Vilans moet dat anders kunnen. Zij hebben de handen ineen geslagen en hun deskundigheid gebundeld. Samen initiëren zij stappen om een cultuuromslag in de zorg te bewerkstelligen met als belangrijkste missie: ‘Geef mensen de kans om regie over hun eigen leven en gezondheid te nemen’.

Hans Vlek werkte ruim dertig jaar als huisarts en zet tegenwoordig zijn deskundigheid in bij de afdeling Innovatie en Onderzoek van Vilans. Ook Louis Overgoor is jarenlang huisarts geweest en is nu directeur bij BigMove. Beiden zijn ervan overtuigd dat de benadering van de patiënt moet verschuiven van ziekte en zorg (ZZ) naar gezondheid en gedrag (GG). Welke gedachte schuilt hierachter?

Hans Vlek: ‘Momenteel lijkt de chronische zorg in de Nederlandse eerste lijn vooral te drijven op richtlijnen en protocollen. De ziektegerichtheid staat centraal. Maar dat is eigenlijk maar een deel van wat de patiënt nodig heeft. Wij denken dat je breder dan alleen vanuit ziekteoptiek moet kijken. Wat zijn de kenmerken van mensen, wat willen ze, wat drijft ze? Persoonsgerichte zorg is naast de behandeling van de ziekte ook aandacht voor het functioneren en participeren van de patiënt. Voor gezondheid in de moderne betekenis van het woord. Onze hypothese is dat als de patiënt veel meer met zijn eigen gezondheid aan de slag gaat en zich daar ook verantwoordelijk voor voelt, dat dat ook een effect zal hebben op de wijze waarop hij zijn ziekte ervaart en beleeft.’

Die benadering sluit naadloos aan bij de GG-methodiek die BigMove tien jaar geleden al ontwikkelde. Louis Overgoor:’In het algemeen kun je praten over twee perspectieven: enerzijds kijken naar de ziekte en de zorg (ZZ) en anderzijds aandacht voor gezondheid en gedrag (GG). ZZ is het aandachtsgebied van de professional en GG focust op de patiënt/de persoon. Beide perspectieven hebben een totaal andere wereld, waarde, behoefte en methode. Onze methodiek richt zich op GG. Wat kunnen we bieden zodat mensen meer de kans krijgen om zelf de regie in handen te nemen. Datzelfde gebeurt bij de persoonsgerichte zorg. Hoe kan de professional zorg bieden die past bij die specifieke persoon, bij zijn waarde, bij zijn eigen kunde en kennis. Onze opdracht is GG sterker te ontwikkelen zodat er een gelijkwaardige verbinding ontstaat tussen wat de persoon zelf doet in zijn leven en wat de professional daarop aansluitend kan bieden.’

Volgens Vlek en Overgoor is het mooie van het gezondheidsperspectief dat de patiënt actief wordt. Hij gaat veel meer zelf doen. Bijvoorbeeld: nu helpt de hulpverlener bij het stoppen met roken of bij het afvallen. Terwijl die acties in de GG-methodiek bij het eigen maatschappelijke bestaan horen. Voor die hulp kan hij desgewenst de sportvereniging, de buren, familie, of voorzieningen van de gemeente inschakelen. GG verplaatst zich meer naar het maatschappelijke domein. Het zijn overtuigende visies, maar zij veronderstellen wel een cultuuromslag in het huidige zorgaanbod. En, misschien nog belangrijker, hoe bereik je dat?