De Eerstelijns evalueert contracteerronde 2016

De contractering van 2015 is net achter de rug en de voorbereiding voor het komend jaar is alweer aan de gang. De Eerstelijns evalueert de contracteerronde 2016.

Veel eerstelijns professionals en organisaties, maar ook zorgverzekeraars, toezichthouders en overheid, zijn niet tevreden over het contracteer- en zorgpolisproces 2015. Bij alle partijen leeft de behoefte om meer vertrouwen te organiseren en om het beter en anders te doen. Wat kunnen we daarvan verwachten?

De minister heeft een aantal maatregelen aangegeven in diverse beleidsbrieven. Zo krijgen patiënten meer inspraak in het zorginkoopproces en is 2015 uitgeroepen tot jaar van de transparantie met een duidelijke positionering van het Kwaliteitsinstituut. De vergelijkingssites voor zorgverzekeringen krijgen zwaardere controles en er wordt een meldpunt ingesteld voor patiënten die willen klagen over hun polis. Er komt ook een laagdrempelige geschillencommissie voor zorgaanbieders die er in de onderhandelingen niet uitkomen met zorgverzekeraars. De NZa voert een marktscan uit naar de verzekeringsmarkt, waar het contracteringsproces als thema in opgenomen wordt. Deze is in de zomer klaar.

Ook heeft de Tweede Kamer een SP- en CU-motie goedgekeurd op 4 februari 2015, waarin de minister moet onderzoeken of het mogelijk is om de Mededingingswet voor de eerstelijnszorg buiten werking te stellen. Het omstreden artikel 13 om de keuzevrijheid in te perken, is ingeruild voor het plan om de verzekerden een korting te geven op het verplichte eigen risico als men naar een door de zorgverzekeraar gekozen voorkeursleverancier gaat. En tot slot moet het ex ante risicovereveningssysteem zo worden verbeterd dat het voor zorgverzekeraars aantrekkelijk wordt gemaakt om (chronisch) zieken te verzekeren en wordt bekeken of de wijkverpleging al in 2016 onderdeel kan uitmaken van dit systeem.

Zorgverzekeraars hebben legitimiteits- en imagoproblemen. Daarnaast lopen de transactiekosten op, terwijl men feitelijk liever wil bezuinigen op beheerskosten. Bestuurders van de zorgverzekeraars realiseren zich dat terdege en willen verandering. Maar de interne structuur en de bedrijfscultuur zijn daarbij een sta-in-de-weg. Toch is de behoefte om het proces te verbeteren groot. Er wordt gestreefd naar meerjarencontracten en meer betrokkenheid van patiënten en zorgprofessionals in het inkoopbeleid.

Daarnaast zetten zorgverzekeraars in op de vergroting van de transparantie en willen zij prestatie-indicatoren uniformeren, zodat de kwaliteit een zwaardere functie kan krijgen in het inkoopproces. In S3 worden nieuwe prestaties ontwikkeld en innovatieve projecten uitgevoerd. Er is geen zicht op het volume en de scoop van deze innovaties. In de zorgverzekeringsmonitor zal de NZa echter inzicht verschaffen in de afspraken in S3.

Vanzelfsprekend worden door zorgverzekeraars geen garanties gegeven op de concrete resultaten van het onderhandelen en contracteren, maar men wil wel een meer ordentelijk proces. Zorgverzekeraars zelf hebben te maken met teruglopende beleggingsresultaten en hogere Solvency II-eisen die per 2016 ingaan. Een premiestijging of lagere zorginkoop moeten de inkomsten/uitgaven balans herstellen. Zorgverzekeraars geven aan zich aan de kaders uit het Eerstelijns Akkoord te zullen houden. In 2015 zal de substitutiemonitor (tweede naar eerste lijn) de eerste resultaten laten zien.

Sommige zorgverzekeraars gaan met bestuurders van eerstelijns organisaties in overleg om te beoordelen of en op welke wijze administratieve processen vereenvoudigd kunnen worden en het bijvoorbeeld mogelijk is om verantwoording op basis van horizontaal toezicht te regelen. Dit zijn afspraken die eisen stellen aan interne processen en toezicht, waardoor de controle door de zorgverzekeraar meer globaal kan plaatsvinden.