Aanbevelingen voor verbetering van medicatiebeoordeling

Huisartsen en apothekers vinden het uitvoeren van een medicatiebeoordeling bij polyfarmacie nuttig en zinvol. Polyfarmacie verhoogt vooral bij kwetsbare ouderen het risico op ongewenste reacties, bijwerkingen en vermijdbare ziekenhuisopnamen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een medicatiebeoordeling tot een of meer voorstellen tot wijziging van de voorgeschreven middelen leidt. Maar in de diverse onderzoeken kwamen ook praktische problemen aan het licht. Zo zouden onvoldoende capaciteit in de huidige praktijkorganisatie en onvoldoende ICT-ondersteuning de grootste knelpunten vormen. Vooral een betere afstemming van HIS en AIS levert naar verwachting aanzienlijke tijdswinst op.

Tijdens de Invitational Consensus Conference over medicatiebeoordeling die in april 2013 werd gehouden, waren beleidsmakers en veldpartijen in de zorg het met elkaar eens over de inhoud van het begrip “medicatiebeoordeling van chronisch geneesmiddelengebruik”. De werkwijze bij medicatiebeoordeling staat omschreven in de multidisciplinaire richtlijn Polyfarmacie bij ouderen en omvat inbreng van zowel arts en apotheker als van de patiënt. Ter afronding van de Conference zijn enkele knelpunten geformuleerd die nadere bestudering vereisten. Zo was er onvoldoende duidelijkheid over informatie die tijdens een medicatiebeoordeling moet worden uitgewisseld tussen huisarts, apotheker en patiënt. De Inspectie voor de Gezondheidszorg wees erop dat toetsing en handhaving van de multidisciplinaire aanpak bij medicatiebeoordeling alleen goed mogelijk is als er ook informatie over het proces wordt vastgelegd. Daarom heeft een werkgroep, onder farmacovoorzitterschap van het NHG, gewerkt aan inventarisatie van de noodzakelijke gegevens bij de uitvoering van een medicatiebeoordeling.

Voor inrichting van de benodigde ICT-ondersteuning heeft de werkgroep de werkprocessen (onder andere uitwisselingsmomenten) en de informatie-elementen geanalyseerd. Hierbij spreekt zij zich overigens niet uit over de inrichting van informatiesystemen.
De onderzochte vragen zijn:
1 Wat is nodig om te komen tot goede registratie en dossiervorming bij medicatiebeoordeling?
2 Wat is nodig voor optimale uitwisseling van informatie hierover tussen (huis)arts, apotheker en patiënt?
3 Wat is al mogelijk in de huidige informatiesystemen?

De noodzakelijke informatie voor een medicatiebeoordeling is conform het stappenplan zoals beschreven in de multidisciplinaire richtlijn Polyfarmacie bij ouderen geïnventariseerd. Per stap volgt toelichting met overwegingen.

Stap 1

Farmacotherapeutische anamnese

Hierin staat het actuele medicatieoverzicht centraal dat in elk AIS of HIS aangemaakt kan worden, inclusief gegevens over contra-indicaties, bekende geneesmiddelallergieën en -intoleranties. Het is mogelijk om verwachtingen, wensen en doelstellingen van de patiënt rondom zijn medicatie vast te leggen als vrije tekst in het elektronisch patiëntendossier.

Voor een medicatiebeoordeling is het nodig dat het daadwerkelijke geneesmiddelengebruik, naast de voorschriften afleveringsinformatie, kan worden vastgelegd in het medicatieoverzicht. De patiënt is hiervan de bron/auteur. Het is belangrijk om de argumentatie van de patiënt daarbij vast te leggen (in een veld voor vrije tekst). Een door de patiënt gemeld afwijkend gebruik kan niet systematisch in het HIS of AIS worden vastgelegd.