Rouwverwerking verdient een zo laagdrempelig mogelijke aanpak in de huisartspraktijk

Vergeet niet dat rouw een natuurlijk proces is waarvoor ruimte moet bestaan, stelt bijzonder hoogleraar Jos de Keijser. Door de schaalvergroting in de huisartspraktijken – zeker in de steden – heeft de huisarts niet altijd meer voldoende oog voor het probleem waarmee een rouwende zich in zijn spreekkamer meldt. Een té gemakkelijke doorverwijzing of greep naar het receptenblok ligt dan snel op de loer.

Jos de Keijser, klinisch psycholoog en bijzonder hoogleraar rouw, houdt zich al 25 jaar professioneel met het onderwerp rouw bezig. ‘De invulling die aan dit begrip wordt gegeven, is aan verandering onderhevig’, zegt hij. ‘Het is voor een deel van een individueel en naar binnen gericht proces veranderd naar een collectief proces. De collectieve rouw die wij als samenleving voelden na het neerhalen van de vlucht MH17 getuigt hiervan. Voor de nabestaanden is het goed als die rouw zo breed wordt gevoeld, het is een vorm van erkenning. Maar meehuilen om iemand die je niet persoonlijk hebt gekend, is wel een bijzonder fenomeen. Wat je erin zou kunnen zien, is het reflecteren van je eigen pijn aan andermans verdriet.’

‘Mijn primaire aandachtgebied is en blijft echter de vraag hoe iemand een verlies verwerkt en wat er gebeurt als dit niet goed gaat. Hoewel iedereen dit op zijn eigen manier verwerkt, zit er wel een grootste gemene deler in de manier waarop dit gebeurt. De meeste mensen zijn opgevoed met hechting aan naasten. Is die hechting goed, dan ben je ook in staat om los te laten, ook al doet dat pijn. Het gros van de mensen doet dit heel goed en bij hen moeten psychologen vooral uit de buurt blijven. Is het hechtingsmechanisme echter niet goed ontwikkeld, dan kunnen mensen vastlopen in hun verdriet. Hetzelfde kan gebeuren als het verlies zo dramatisch is dat het iemands bevattingsvermogen te boven gaat, zoals bij een moord. In deze twee gevallen is psychologische hulp wel op zijn plaats.’