Eerstelijnszorg “speelbal” in de decentralisatiegolf

De georganiseerde eerstelijnszorg heeft als relatief nieuwe bedrijfstak een cruciale positie in de decentralisaties en verschuiving van zorg vanuit de ziekenhuizen en ggz naar de eerstelijnszorg en naar de consument/patiënt. Belangenmanagement kan oplossingen bieden. 

De maatschappelijke en structurele veranderingen in de gezondheidszorg lijken sterk op veranderingen in andere deelsectoren, bijvoorbeeld in de energiesector. Consumenten, patiënten en professionals vragen om een zorgvuldige belangenafweging. Zij worden mondiger. Patiënten en consumenten zijn gemiddeld hoger opgeleid, beter geïnformeerd en staan niet langer toe dat beslissingen voor hen worden genomen. Ook niet als het gaat om de inrichting van de eerstelijnszorg.
Maar een groot deel van de bestuurders uit de betrokken organisaties komt nog uit de oude wereld. De wereld waar een kleine groep beslissers met elkaar meent keuzes te kunnen maken en weet wat goed is voor de samenleving, hun organisatie en – wees eerlijk – voor zichzelf. Op deze manier wordt de eerstelijnszorg echter een “speelbal” in de decentralisatiegolf. Om dat te voorkomen is binnen dat krachtenveld behoefte aan professioneel belangenmanagement.

Er is in tal van sectoren in Nederland geëxperimenteerd met het omgaan met de mondige samenleving, de roep om transparantie en zorgvuldiger afweging van belangen. Denk bijvoorbeeld aan de infrastructuur: besluitvorming rond de verbreding en aanleg van wegen en dijken. In de energiesector: wel of geen schaliegas, het bouwen en in gebruik nemen van energiecentrales of hoe we omgaan met de inwoners van gebieden waar aardbevingen als gevolg van gasonttrekking plaatsvinden. De onhandigheid waarmee we omgaan met de belangen van betrokken personen, organisaties, overheden en bedrijven is zo groot dat er veel – onacceptabel veel – maatschappelijk resultaat verloren gaat. De kosten lopen huizenhoog op, de planningen lopen enorm uit de pas, het vertrouwen onderling en dat van de burger in overheid en bedrijfsleven zakt tot een dieptepunt. In deze sectoren is de les inmiddels getrokken. Het moet en kan anders.