Patiëntenfederatie NPCF legt de laatste hand aan een vernieuwde visie op de eerstelijnszorg. Zeker is dat thema’s als positieve gezondheid, samen beslissen, het Persoonlijk Gezondheidsdossier, horizontaal verwijzen en substitutie hierin een plek hebben. Directeur Dianda Veldman en senior beleidsmedewerker Jan-Willem Mulder lichten de hoofdlijnen toe en kraken hier en daar een kritische noot.
Aan de basis van de nieuwe visie ligt onder meer het concept van positieve gezondheid van Machteld Huber, waarbij gezondheid meer is dan de afwezigheid van ziekte. De zes dimensies die Huber beschrijft, moeten wat de Patiëntenfederatie betreft leidend zijn in het contact tussen zorgverleners en patiënt. Dianda Veldman: “Het uitgangspunt daarbij is dat patiënten zo goed en zo lang mogelijk zelf de regie kunnen voeren en dat zorg en behandeling worden ingezet op basis van gezamenlijke besluitvorming. Daarvoor is het noodzakelijk dat de patiënt begrijpelijke informatie krijgt en in staat wordt gesteld keuzes te maken over de eigen gezondheid. Hierbij moet er aandacht zijn voor oplossingen binnen en buiten het zorgdomein, voor professionele hulp en voor zelfhulp. Denk aan lotgenotencontact, digitale ondersteuning en ondersteuning van patiëntenorganisaties. Bovendien moet er oog zijn voor de rol die de sociale omgeving en mantelzorgers spelen.”
De huisarts en de patiënt bewaken samen het overzicht tussen tweede-, eerste- en nuldelijnszorg, zodat er een integraal overzicht bestaat van de gezondheid en alle ingezette acties, stelt de Patiëntenfederatie. Dit vereist een goede, bestendige relatie tussen huisarts en patiënt. “Voor een grote groep patiënten, heeft ook de wijkverpleegkundige een belangrijke rol”, aldus Veldman. “Huisarts, wijkverpleegkundige en patiënt orkestreren samen de persoonsgerichte zorg. Bottom-up.”
Communicerende vaten
Veldman en Mulder hebben een expliciete mening over substitutie van ziekenhuizen naar de eerste lijn en de patiënt. “Verschuiving van zorg kan niet zonder verschuiving van capaciteit. Het zijn communicerende vaten. We waken voor overbehandeling die kan ontstaan om gaten te vullen. De patiënt kan hierin een rol spelen door kritisch te vragen naar de toegevoegde waarde van een voorgestelde behandeling. Onderzoek heeft uitgewezen dat patiënten bij adequate voorlichting vaak conservatiever zijn dan artsen.”
