Op 21 maart jongstleden heeft 53 procent van de stemgerechtigden een stem uitgebracht voor de gemeenteraadsverkiezingen. De uitslag is bekend. Wat gaat deze betekenen voor de eerstelijnszorg? De Eerstelijns analyseert.
In 2010 waren de gemeentelijke uitgaven circa € 1.000 per persoon per jaar, in 2016 was dat door de decentralisaties opgelopen tot € 3.300 per jaar. Met de decentralisaties is het zorg- en welzijnsdomein verreweg de grootste uitgavenpost in gemeenten geworden.
Belangrijkste thema’s
Gezien de omvang van de uitgaven lijkt het logisch dat zorg en welzijn een van de belangrijkste onderwerpen van de gemeenteraadsverkiezingen zouden zijn. Maar niets is minder waar. NRC onderzocht voorafgaand aan de verkiezingen in 335 van de 380 gemeenten welke thema’s het meest naar voren kwamen bij de inwoners van gemeenten. Dat waren wonen, herindeling, bereikbaarheid en energie en afval. Een opvallende uitkomst, waarvoor geen eenduidige verklaring te geven is. Als deze trend ook in de coalitieakkoorden wordt voortgezet, is dat op zijn zachtst gezegd zorgelijk.
Versnippering
In een groot aantal gemeenten is een lokale partij de grootste geworden. De invloed, maar ook de inhoudelijke kennis en ondersteuning van grote landelijke partijen, neemt hiermee steeds verder af. Er ontstaat in gemeenten een versnipperd politiek landschap. Voor de eerstelijnszorg lijkt dit geen goede ontwikkeling. Kennis van zorg, welzijn en jeugdhulp is immers noodzakelijk om op verantwoorde wijze beleid te kunnen maken. Het is te hopen dat de ambtenaren die de afgelopen drie jaar de zorg- en welzijnsdossiers voorbereidden en uitvoerden wel behouden blijven, zodat zij de nieuwe coalitie professioneel kunnen ondersteunen. Wat tegenwerkt, is dat de druk op het systeem verder toeneemt en wethouders eerder scoren met wonen, herindeling, bereikbaarheid, duurzame energie en afvalverwerking.
Voor zorg en welzijn is meer samenwerking en afstemming met zorgverzekeraars nodig. Mensen houden zich immers niet aan de grenzen van wettelijke kaders. Door de enorme versnippering is het voor zorgverzekeraars en zorgkantoren schier onmogelijk om generieke afspraken te maken met gemeenten. Dat gaat de komende vier jaar wringen.
Wat staat u te doen?
Samenwerking tussen eerstelijnszorg en gemeente is noodzakelijk. Nu de verkiezingsuitslag bekend is, worden colleges gevormd en in de meeste gemeenten wordt een coalitieakkoord opgesteld. Het lezen van dat akkoord, het zoeken naar aanknopingspunten in het beleid en het aangaan of hernieuwen van de relatie met de verantwoordelijke wethouder en ambtenaren is een must voor iedere zichzelf respecterende eerstelijnsorganisatie.
Auteurs: Bianca den Outer, Jan Erik de Wildt
