Richard Jong-A-Pin is onderzoeker en universitair hoofddocent Faculteit Economie en Bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij was betrokken bij het onderzoek ‘Evaluatie van de dorpsondersteuner’, uitgevoerd in opdracht van de Vereniging Groninger Dorpen en Healthy Ageing Netwerk Noord Nederland (HANNN).
Jong-A-Pin zegt: “Een dorpsondersteuner is iemand die zich inzet voor de leefbaarheid in het dorp. Elk dorp geeft zijn eigen invulling. Meestal is dat organisatie van informele zorg: een dorpsondersteuner brengt vrijwilligers en bewoners bij elkaar. Een vrijwilliger kan bijvoorbeeld een bewoner gezelschap houden of naar het ziekenhuis brengen. Of medicijnen ophalen of een lamp vervangen. Kortom, betrekkelijk eenvoudige zorgtaken die niet zijn bedoeld voor professionals.”
Ouderen zelfredzaam
Hij vervolgt: “In sommige dorpen heeft de dorpsondersteuner een andere rol: sociale activiteiten organiseren om ouderen zelfredzamer te maken. Een tabletcursus bijvoorbeeld. In een van de onderzochte dorpen gaat het behalve om informele zorg ook om versterking van de sociale structuur. De dorpsondersteuner coördineert bijvoorbeeld de inzet van vrijwilligers bij verenigingen.”
Lagere kosten
Wat levert dorpsondersteuning op? “In Wedde en Wedderveer zijn tussen 2015 en 2017 de huisartszorgkosten per inwoner gemiddeld met 38 euro afgenomen. De dorpsondersteuner heeft een mandaat van huisarts en dorpsraad; inwoners hebben vertrouwen dat ze goed kunnen worden geholpen. In Ulrum en directe omgeving daalden de huisartszorgkosten met zes procentpunt, terwijl ze in het grotere omliggende gebied stegen. Het is te vroeg om te spreken van harde oorzakelijke verbanden, maar dorpsondersteuning gaat in genoemde dorpen gepaard met lagere zorgkosten én welzijnstoename. In Onderdendam is men in 2019 begonnen; daar zijn nog geen conclusies mogelijk.”
Noordoost-Groningen
Het onderzoek spitste zich toe op Noordoost-Groningen. Wat adviseert Jong-A-Pin in het algemeen aan partijen die dorpsondersteuning willen opzetten? “Kijk naar de behoeften in het dorp én naar de mankracht en expertise. Zomaar een basaal voorbeeld: je wilt een vrijwilliger die computerproblemen van bewoners verhelpt. Als niemand in het dorp ict-kennis heeft, moet je die ambitie laten varen.” Het document ‘Evaluatie van de dorpsondersteuner’ is hieronder te vinden.
