Dat troostende nummer van Phil Collins dat maar niet wil troosten.
Ma and Pa lived here, and theirs before them.
They tried their hardest to make it a home.
Seems so long now since they passed over.
Hope my children will try to make it their own.
But my roof is leaking and the wind is howling.
The kids are crying ‘cause the sheets are so cold.
Woke this morning and my hands were frozen.
Oh, I’ve tried to fix the fire, but you know, the damn thing’s too old.
Dit gure bestaan. Iedere dag. Alsof de dooi maar niet wil inzetten. Hopen tegen beter weten in. Dromen van een etmaal zonder toxische stress. Paniekaanvallen in het licht, nachtmerries zonder verlossing in het donker. Uitzichtloos. Werken voor een hongerloon. Letterlijk. Kinderen die het schoolontbijt uit schaamte negeren omdat ze niet gepest willen worden. Boodschappen die alsmaar duurder worden, de wurggreep van inflatie die bijna alle adem beneemt. Conflicten met je partner omdat het geldtekort alleen maar groeit.
Huilbuien. Slordig dichtgelikte sjekkies tussen trillende nicotinebruine vingers. De droge mond en zoetzure roes van huiswijn in een literpak. De kater de volgende ochtend. Gesprek met je baas vanwege ziekteverzuim en ondermaats presteren. Dreigend ontslag. De ramp die aanstaande is. Een leven op drijfzand. Depressie en burn-out liggen op de loer. Bij vlagen die gedachte die je christelijke opvoeding zonde noemt. Een tijdbom waarover je niet durft te praten.
Natuurlijk zijn er deurwaarders en incassobureaus. Hun constante dreiging. Tienduizenden euro’s die je niet kunt betalen. Grote enveloppen die al een hele tijd ongeopend in een lade verdwijnen. Aanzegging openbare verkoop van de weinige bezittingen op derdehands laminaat. De tweede tikkende bom waar je partner niets van weet.
De (stille) verwijten van hulpverlening en beroepskrachten. Je moet het zelf willen. Er zijn regels. Je werkt niet mee. Waarom heb je zo’n dure telefoon? Zoek steun in je omgeving. Wat jij wilt kan niet. Je uitgavepatroon is onverantwoord. Zonder bewijzen kunnen we niet starten. Wees bereid te veranderen. Je hebt de bodem van de put nog niet bereikt. Zoek een beter betaalde baan. Je houdt je niet aan de afspraken. De termijn is verstreken. Wat moeten je kinderen wel niet denken?
Verplichte workshop budgetteren. Voorlichtingsmiddag over geld op de basisschool van je kinderen. Stress-sensitieve gesprekken waarin je niet voelt dat je serieus wordt genomen. Zelfredzaamheid. Nudging. Samenkracht. Bewindvoering. Sollicitatietraining. Bloeiweek voor talentontwikkeling en persoonlijke groei. De overheid die alles van je wil weten. De bank die je creditcard heeft geblokkeerd. Bij webshops winterjassen en nieuwe schoenen voor de kinderen bestellen. Uitgesteld betalen op de grote schuldenberg. Ruzie met je familie omdat ze hun geleende bedragen opeisen.
Dit is bestaansonzekerheid. In ons land. Waar de rijkste één procent bijna dertig procent van het totale vermogen in Nederland bezit. Die kloof is nog nooit zo groot geweest. Terwijl de lagere inkomens de schuld in de schoenen geschoven krijgen voor de stijgende kosten van de verzorgingsstaat en de middeninkomens de meeste belasting betalen (beweert men), om er weinig voor terug te krijgen (beweert men). Terwijl bedrijven en aandeelhouders een steeds groter deel van de welvaart opstrijken, in luxe en overdaad baden, want bedrijfswinsten staan op historisch hoog niveau.
Tegelijkertijd worden uitkeringsgerechtigden en honderdduizenden huishoudens die in armoede leven nog altijd afgeschilderd als profiteurs en potentiële fraudeurs. Allemaal luiwammesen die zwartwerken en teren op de zak van de brave belastingbetaler. Terwijl die rijkste één procent (multinationals en grootaandeelhouders) er een sport van maakt via brievenbusfirma’s en fiscale paradijzen zo min mogelijk belasting te betalen.
Het is deze fundamentele ongelijkheid die blijvend zoveel verontwaardiging, frustratie en woede veroorzaakt. Het is deze fundamentele ongelijkheid die het wantrouwen jegens de overheid voedt. Het is deze fundamentele ongelijkheid die het onrechtvaardigheidsgevoel van de hooplozen opwekt en de aanklacht van de soeverein en autonoom verklaarden versterkt. Het is deze fundamentele ongelijkheid die de politieke aardverschuiving tijdens de laatste Tweede Kamerverkiezing mede mogelijk heeft gemaakt. Het is deze fundamentele ongelijkheid die door partijen wordt gecultiveerd voor kortzichtig electoraal gewin. Het is deze fundamentele ongelijkheid waarop gedateerde en intern stechelende linkse fracties geen krachtig antwoord hebben. Het is deze fundamentele ongelijkheid die polarisatie aanwakkert die als nooit tevoren welig tiert op social media. Van smeulende kooltjes tot onzichtbare veenbrand en ten slotte een alles verslindende vuurzee. Ons land staat in lichterlaaie. Hoogste tijd om in te grijpen voordat er slechts een zwartgeblakerde ruïne overblijft.
The roof is leaking and the wind is howling.
Kids are crying ‘cause the sheets are so cold.
Woke this morning, found my hands were frozen.
I’ve tried to fix the fire, but you know, the damn thing’s too old.
Bestaansonzekerheid werkt ontwrichtend. Voor iedereen. Doe er iets aan. Ten gunste van ons allemaal.
In veilige haven. Een column van Maarten Bergman
Bestaansonzekerheid werkt ontwrichtend. Een vochtig huurhuis door achterstallig onderhoud, geen verwarming aan vanwege de hoge energieprijzen, ademhalingsproblemen als gevolg van hardnekkige schimmel, uitgesteld huisarts- en tandartsbezoek uit angst voor het eigen risico, junkfood en slap fabrieksbrood, vrees om huur- en zorgtoeslag aan te vragen, onzekere arbeidsmarktpositie door gebrek aan opleiding, ingewikkelde en veeleisende brieven van de gemeente die wekelijks op de mat ploffen, digitale bureaucratie die onmacht veroorzaakt en hangjongeren die de buurt tot ’s avonds laat onveilig maken.
